Mleko zwierzęce i roślinne dla małego dziecka – kiedy, jakie, w jakich ilościach? 

Wprowadzenie mleka innego niż mleko mamy i mleko modyfikowane do diety małego dziecka to ważny etap, który wymaga uwzględnienia aktualnych zaleceń żywieniowych oraz potrzeb rozwijającego się organizmu. Rodzice często zastanawiają się, kiedy można podać dziecku mleko zwierzęce lub roślinne, jakie rodzaje są najlepsze i w jakich ilościach. Poniżej znajdziesz przegląd wytycznych w tym zakresie.

Czy mleko w diecie dziecka jest absolutnie konieczne?

Tak – mleko matki lub mleko modyfikowane dla niemowląt! Wszystkie pozostałe są opcjonalne i warto o tym pamiętać – żadne dziecko nie „musi” pić mleka krowiego tylko dlatego, że tak się przyjęło. To, co podajemy maluchowi do picia i jak budujemy jego dietę powinno być świadomym wyborem opartym o konsultacje i porady specjalistów, a nie obiegowe opinie czy stereotypy. 

Trzeba jednak wiedzieć, czego dziecku może zabraknąć, gdy zdecydujemy się np. na eliminację mleka krowiego (wapnia!), i w jaki sposób można je zastąpić. 

Mleko krowie w diecie dziecka

Niegdyś podawanie dzieciom krowiego mleka było czymś oczywistym. W tym momencie stosunek do niego jest nieco inny – część specjalistów rekomenduje, część zaleca ostrożność.  A co daje dziecku mleko zwierzęce i jego przetwory? Przede wszystkim – wapń, bardzo cenny dla zębów, kości i zdrowego wzrostu. Nieco ciężej uzyskać jego odpowiednią podaż w diecie zbudowanej z roślin. 

Zacznijmy jednak od początku – co warto wiedzieć o mleku krowim w diecie dziecka?

• wprowadzamy je jako samodzielny napój dopiero po ukończeniu przez malucha 12. miesiąca życia. Wcześniej mleko krowie nie może stanowić zamiennika ani dla mleka matki, ani dla mleka modyfikowanego.
• po 6. miesiącu życia mleko krowie może stanowić jedynie dodatek do innych dań – np. kaszek, placuszków, czy innych elementów rozszerzanej diety maluszka.
• jak każdą nowość wprowadzamy je stopniowo i w małych ilościach.
• koniecznie zwracamy uwagę na to, by mleko i jego przetwory były dobrej jakości!
• po ukończeniu roku do trzech lat można stopniowo wprowadzać mleko krowie pełnotłuste (3,2%-3,8%) jako część diety w ilości maksymalnie 500 ml, czyli dwie szklanki dziennie. Dlaczego pełnotłuste? Tłuszcz zawarty w mleku wspiera rozwój układu nerwowego i dostarcza energii. Mleko odtłuszczone nie jest odpowiednie dla małych dzieci.
• produkty mleczne – jogurty, serki, kefiry, są w kontekście działania alergizującego nieco bezpieczniejsze od samego mleka. Jednak wprowadzając je także zalecana jest ostrożność. 

Mleko kozie w diecie dziecka

Mleko kozie nie różni się znacząco od krowiego pod względem wartości odżywczych. Może być alternatywą dla dzieci po 1. roku życia. Warto wiedzieć, że:

• Nie należy go podawać dzieciom do końca pierwszego roku życia. 
• Zawiera mniej laktozy niż mleko krowie, stąd przekonanie o jego mniejszym potencjale alergizującym.
• Jeśli zdecydujemy się je podawać, należy to robić w mniejszych ilościach ze względu na zbyt wysokie dla diety dziecka zagęszczenie soli mineralnych. 

Mleko roślinne w diecie dziecka

To w zasadzie nie mleko, a napój roślinny na bazie danego zboża czy orzechów – owsa, ryżu migdałów, nerkowców. Co warto o nim wiedzieć?

• do 1. roku życia: mleko roślinne (np. migdałowe, owsiane, sojowe) nie jest zalecane jako zamiennik mleka matki lub mleka modyfikowanego, ponieważ nie dostarcza wystarczającej ilości składników odżywczych, takich jak białko czy witaminy.
• do piątego roku życia mleko roślinne nie powinno być zamiennikiem np. mleka krowiego. Mleko roślinne może być jednak składnikiem dań przygotowanych dla dziecka. 
• takie mleka nie są dobrymi źródłami wapnia, zawierają też mniej białka niż mleko zwierzęce, są z kolei źródłem nienasyconych kwasów tłuszczowych, antyoksydantów, witamin. 
• są rekomendowane w przypadku alergii, nietolerancji pokarmowych – w takim przypadku należy ich podawanie skonsultować ze specjalistą. 
• warto wybierać mleka roślinne wzbogacane wapniem np. napoje sojowe, owsiane czy migdałowe.
• przy wyborze koniecznie należy przeczytać skład i unikać napoi roślinnych dosładzanych, dosalanych, wzbogacanych o aromaty. 
• do piątego roku życia nie należy podawać dziecku mleka ryżowego, a także unikać mlek, które mogą zawierać alergeny – orzechy, soja. 
• mleko roślinne należy do diety malucha wprowadzać stopniowo, na początku w niewielkich ilościach. 

Jakie mleko roślinne wybrać? Warto wybierać napoje niesłodzone i wzbogacane w składniki odżywcze. Mleko kokosowe, ryżowe są niskobiałkowe, więc nie mogą być podstawą diety.

Podsumowanie

Mleko odgrywa ważną rolę w diecie dziecka, ale jego wprowadzenie powinno być dostosowane do wieku i indywidualnych potrzeb malucha. Kluczem jest umiar, zbilansowana dieta i wybór produktów o wysokiej wartości odżywczej. W przypadku wątpliwości, zawsze warto skonsultować się z pediatrą lub dietetykiem dziecięcym. Należy się skonsultować z pediatrą szczególnie w przypadku alergii, nietolerancji lub innych problemów zdrowotnych.

Autor: Agnieszka Leśniak, redaktor portalu Ciążowy.pl. Absolwentka Dziennikarstwa i Komunikacji Społecznej na Uniwersytecie Jagiellońskim. Brand Manager w branży kosmetycznej. W wolnych chwilach uwielbia czytać – przede wszystkim – książki historyczne. 

—-

Portal Ciążowy.pl to kompendium wiedzy na temat przygotowania do ciąży, jej przebiegu, porodu oraz rozwoju i wychowania dziecka. Wiele osób dołącza do serwisu jeszcze na etapie starań, a następnie zostaje na lata, szukając tutaj porad dotyczących wychowania dziecka.  Każdy, komu bliska jest tematyka ciąży i rodzicielstwa znajdzie tu coś dla siebie, a w serwisie nie zabraknie też miejsca dla ojców – ciąża i wychowanie dziecka to przecież wyjątkowy czas dla dwojga rodziców.

Materiał partnera