Artykuł sponsorowany
Informacja: Artykuł ma charakter edukacyjny i nie stanowi porady medycznej. Wszystkie decyzje dotyczące leczenia należą wyłącznie do wykwalifikowanego lekarza.
W listopadzie 2017 roku Polska wprowadziła medyczną marihuanę do systemu opieki zdrowotnej, umożliwiając lekarzom przepisywanie preparatów konopnych pacjentom z określonymi schorzeniami. Zmiany legislacyjne pozwoliły na dostęp do preparatów spełniających rygorystyczne wymogi europejskie, pod warunkiem ścisłego nadzoru medycznego.
Ramy prawne i dystrybucja
Produkty medycznej marihuany są klasyfikowane jako surowce farmaceutyczne i podlegają kontroli Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych. Preparaty są dostępne wyłącznie w autoryzowanych aptekach na podstawie recepty lekarskiej ważnej przez 30 dni, z możliwością przepisania zapasu na maksymalnie 90 dni.
Od 7 listopada 2024 roku obowiązuje wymóg przeprowadzenia wizyty stacjonarnej przy rozpoczynaniu terapii, co oznacza brak możliwości uzyskania pierwszej recepty przez teleporadę. Wszystkie koszty leczenia ponosi pacjent, ponieważ refundacja nie została wprowadzona do systemu ubezpieczeń zdrowotnych.
Składniki aktywne i mechanizm działania
Medyczna marihuana zawiera różne kannabinoidy, z których najważniejsze to THC i CBD. THC może wywoływać działania psychoaktywne oraz potencjalne efekty przeciwbólowe i przeciwzapalne. CBD nie powoduje odurzenia i może wykazywać właściwości przeciwpadaczkowe, przeciwlękowe i neuroprotekcyjne.
Kannabinoidy oddziałują z układem endokannabinoidowym, naturalnym systemem regulacyjnym w organizmie człowieka. Preparaty zawierają również terpeny, związki aromatyczne, które mogą wpływać na działanie kannabinoidów poprzez tzw. efekt entourage, choć mechanizmy te nie są w pełni poznane.
Różne preparaty mają odmienne profile kannabinoidowe, co pozwala lekarzowi na dostosowanie terapii do indywidualnych potrzeb pacjenta i rodzaju leczonego schorzenia.
Dostępne preparaty
W polskich aptekach dostępnych jest obecnie około 12 odmian suszu medycznej marihuany o różnych profilach kannabinoidowych. Oferta obejmuje głównie suszone kwiaty do waporyzacji oraz olejki konopne w ograniczonym zakresie. Zawartość THC może wahać się od bardzo niskich do wysokich stężeń, podobnie jak zawartość CBD.
Wszystkie preparaty muszą spełniać standardy Farmakopei Europejskiej i pochodzą głównie z importu. Każdy produkt przechodzi rygorystyczne testy laboratoryjne weryfikujące skład kannabinoidów oraz wykluczające obecność zanieczyszczeń.
Dostępność konkretnych preparatów może się różnić w zależności od apteki i regionu, dlatego warto sprawdzić dostępność przed realizacją recepty.
Proces kwalifikacji
Kwalifikacja do terapii rozpoczyna się od obowiązkowej wizyty stacjonarnej u wykwalifikowanego lekarza. Specjalista przeprowadza szczegółowy wywiad medyczny, analizuje historię choroby oraz ocenia dotychczasowe leczenie.
Medyczna marihuana nie jest terapią pierwszego wyboru i może być rozważana dopiero gdy standardowe metody leczenia okazują się niewystarczające lub powodują nietolerowane działania niepożądane. Lekarz musi wykluczyć przeciwwskazania oraz sprawdzić potencjalne interakcje z innymi lekami.
Po pozytywnej kwalifikacji lekarz wystawia receptę, określając rodzaj preparatu, dawkowanie oraz szczegółowe instrukcje stosowania. Pacjent otrzymuje również edukację dotyczącą właściwego stosowania i rozpoznawania działań niepożądanych.
Dawkowanie i metody stosowania
Dawkowanie jest wysoce indywidualne i ustala je lekarz prowadzący, uwzględniając rodzaj schorzenia, masę ciała pacjenta, tolerancję na kannabinoidy oraz jednoczesne stosowanie innych leków. Zazwyczaj stosuje się zasadę „zacznij nisko, zwiększaj powoli” pod stałym nadzorem medycznym.
W Polsce preferowaną metodą podawania jest waporyzacja, która pozwala na inhalację aktywnych substancji bez szkodliwych produktów spalania. Pacjenci muszą być dokładnie poinstruowani o właściwej obsłudze waporyzatora, kontroli temperatury oraz technikach inhalacji.
Dawki wahają się zazwyczaj od ułamków grama do kilku gramów dziennie, w zależności od indywidualnych potrzeb. Precyzyjna kontrola dawkowania jest kluczowa dla bezpieczeństwa i skuteczności terapii.
Możliwe zastosowania medyczne
Medyczna marihuana może być rozważana w różnych schorzeniach, gdy konwencjonalne terapie nie przynoszą oczekiwanych rezultatów. W neurologii może znajdować zastosowanie w niektórych formach padaczki lekoopornej, gdzie preparaty CBD wykazały skuteczność w badaniach klinicznych.
W leczeniu przewlekłego bólu, szczególnie bólu neuropatycznego, może stanowić opcję gdy standardowe analgetyki nie kontrolują adequatnie objawów. W onkologii może wspierać leczenie nudności i wymiotów wywołanych chemioterapią oraz pomagać w stymulacji apetytu.
Pacjenci ze stwardnieniem rozsianym mogą otrzymać preparaty w celu łagodzenia spastyczności mięśniowej. W niektórych zaburzeniach lękowych może być rozważana jako terapia wspomagająca pod nadzorem psychiatry.
Działania niepożądane i przeciwwskazania
Medyczna marihuana może wywoływać różne działania niepożądane, które wymagają stałego monitorowania. Najczęstsze obejmują suchość w ustach, zawroty głowy, senność, zmęczenie oraz zmiany apetytu. THC może wpływać na koncentrację, pamięć krótkotrwałą oraz koordynację ruchową.
Bezwzględne przeciwwskazania obejmują ciążę i okres karmienia piersią, aktywne zaburzenia psychotyczne, niestabilną schizofrenię oraz uczulenie na składniki preparatu. Szczególną ostrożność należy zachować u osób z chorobami sercowo-naczyniowymi, zaburzeniami nastroju oraz historią uzależnień.
Wiek poniżej 18 lat stanowi względne przeciwwskazanie, z wyjątkiem szczególnych przypadków pediatrycznych wymagających leczenia w ośrodkach specjalistycznych. Podczas terapii pacjenci nie mogą prowadzić pojazdów ani obsługiwać maszyn.
Monitorowanie terapii
Podczas leczenia wymagane są regularne wizyty kontrolne, maksymalnie co 90 dni, podczas których lekarz ocenia skuteczność terapii, monitoruje działania niepożądane i w razie potrzeby modyfikuje leczenie. Pacjenci powinni prowadzić dziennik dawek i obserwowanych efektów.
Szczególnie ważne jest monitorowanie pacjentów z chorobami sercowo-naczyniowymi oraz cukrzycą, ponieważ kannabinoidy mogą wpływać na ciśnienie krwi, częstość akcji serca i metabolizm węglowodanów.
W przypadku wystąpienia niepokojących objawów pacjent powinien niezwłocznie skontaktować się z lekarzem prowadzącym. Nie należy samodzielnie modyfikować dawkowania ani przerywać terapii bez konsultacji medycznej.
Bezpieczeństwo stosowania
Preparaty muszą być przechowywane zgodnie z instrukcjami, w miejscu niedostępnym dla dzieci i innych osób. Pacjenci nie mogą dzielić się preparatami z innymi osobami, ponieważ są one przepisane indywidualnie.
Podczas terapii należy unikać spożywania alkoholu oraz innych substancji psychoaktywnych, co może nasilać działania niepożądane. Ważne jest również informowanie wszystkich lekarzy o stosowanej terapii ze względu na możliwe interakcje lekowe.
Pacjenci powinni mieć przy sobie receptę oraz dokument tożsamości w przypadku kontroli służb porządkowych. Zgodność z prawem wymaga przestrzegania przepisanych dawek oraz wszystkich zaleceń lekarskich.
Informacja: Artykuł ma charakter edukacyjny i nie stanowi porady medycznej. Wszystkie decyzje dotyczące leczenia należą wyłącznie do wykwalifikowanego lekarza.
Artykuł powstał przy współpracy z DrWeed.
Artykuł sponsorowany
Share
