Kobiety w medycynie odgrywają kluczową rolę w systemie ochrony zdrowia, jednak nadal mierzą się z licznymi wyzwaniami, takimi jak dyskryminacja, „szklany sufit”, czy podwójne standardy. Fundacja „Polki w Medycynie” działa na rzecz poprawy warunków pracy i życia kobiet w zawodach medycznych, prowadząc kampanie społeczne, badania i działania edukacyjne. W rozmowie z przedstawicielką Fundacji przyglądamy się ich inicjatywom, wyzwaniom stojącym przed kobietami w medycynie oraz tematom zdrowia psychicznego, którymi Fundacja również się zajmuje. Wywiad to nie tylko analiza obecnej sytuacji, ale też wizja przyszłości, w której równość i wsparcie stanowią podstawę funkcjonowania środowiska medycznego.
Jagoda Hofman-Hutna: Fundacja „Polki w Medycynie” działa od 2020 roku, a jednym z naszych pierwszych celów była walka z dyskryminacją kobiet w środowisku medycznym. Z czasem zakres naszej działalności znacznie się poszerzył, obejmując inne istotne problemy, które poruszamy również w mediach społecznościowych. W zakresie przeciwdziałania dyskryminacji stworzyłyśmy dwa ważne raporty. Pierwszy z nich koncentrował się na zjawisku dyskryminacji, jego formach oraz skali. Kampanię tę przeprowadziłyśmy we współpracy z portalem „Remedium” (wcześniej „Będąc Młodym Lekarzem”), a wyniki można znaleźć na naszej stronie internetowej.
Drugi raport dotyczył reprezentacji kobiet w akademii medycznej – tematu rzadko poruszanego. Wyniki, niestety, okazały się mało optymistyczne. Działalność Fundacji opiera się w dużej mierze na edukacji, która jest kluczowa w budowaniu świadomości granic i sposobów radzenia sobie z ich przekraczaniem. Oferujemy także praktyczną pomoc, np. bezpłatne konsultacje prawne we współpracy z adwokatką Edytą Wasilewską.
„Szklany sufit” jest niestety wciąż obecny, mimo że mogłoby się wydawać, iż w XXI wieku to już przeszłość. Kobiety stanowią większość w zawodach medycznych, ale na stanowiskach kierowniczych dominują mężczyźni. Symboliczny wydaje się fakt, że w Polsce nie mamy żadnej kobiety na stanowisku rektorki uczelni medycznej.
Problem ten pojawia się jednak nie tylko na poziomie awansów, ale także wyboru specjalizacji. Nadal funkcjonują stereotypy, według których kobiety są „zbyt słabe”, by odnaleźć się w pewnych dziedzinach. Przeciwdziałać temu można poprzez edukację, upór w dyskusjach i podejmowanie działań zarówno na poziomie indywidualnym, jak i systemowym.
Problem zdrowia psychicznego w medycynie badamy w naszym najnowszym raporcie, którego wyniki będą dostępne w drugiej połowie listopada 2024 roku. Poza uniwersalnymi czynnikami, takimi jak stres, mobbing czy frustracja związana z niewydolnym systemem, kobiety często doświadczają problemów wynikających z dyskryminacji płciowej: umniejszania osiągnięć, seksualizacji czy blokowania rozwoju zawodowego.
Zdrowie psychiczne w ochronie zdrowia, szczególnie w kontekście lekarzy, jest nadal tematem tabu. Medykom nie wolno „chorować”, zwłaszcza psychicznie, co prowadzi do obawy przed stygmatyzacją i utratą pacjentów. Kobietom w tym kontekście bywa łatwiej – społeczeństwo daje im większe „prawo” do proszenia o pomoc niż mężczyznom, którzy muszą być „niewzruszeni”. Jednak w środowisku medycznym, paradoksalnie, brakuje wsparcia dla tych problemów.
Emigracja to ogromne wyzwanie. W Austrii zauważam różnice, szczególnie w zakresie balansu między pracą a życiem prywatnym. Relacje zawodowe są bardziej formalne, co sprzyja zachowaniu work-life balance. Mimo to, świadomość społeczna na temat zdrowia psychicznego wydaje się niższa niż w Polsce – mówi się o tym mniej.
Moja działalność w mediach społecznościowych jest wyjątkowa – mówię nie tylko jako lekarka, ale też jako pacjentka zmagająca się z depresją. Dzięki temu mogę wspierać innych i oswajać temat zdrowia psychicznego. Otrzymuję wiele pozytywnych wiadomości, które motywują mnie do dalszej pracy. Na szczęście coraz więcej osób otwiera się na ten temat, zwłaszcza w social mediach.
Moja misja to edukacja, szczególnie w zakresie zdrowia psychicznego, już od najmłodszych lat. Chciałabym, aby choroby psychiczne przestały być tematem tabu, a dostęp do specjalistów był powszechny. Ważna jest też zmiana funkcjonowania uczelni medycznych, które wykazują zerową tolerancję dla problemów zdrowotnych studentów. Bez reformy na poziomie edukacji trudno będzie poprawić warunki pracy w ochronie zdrowia.
Lekarka, naukowczyni i członkini Fundacji Polki w Medycynie.
Studia lekarskie realizowała na Śląskim Uniwersytecie Medycznym w Katowicach oraz na Julius-Maximilians Universität w Würzburgu. Laureatka Stypendium Ministra Zdrowia przyznawanego corocznie 50 najwybitniejszym studentom z całego kraju.
Uczestniczka szkół letnich z zakresu neuronauk w Holandii i Wielkiej Brytanii. Finalistka plebiscytu „Nieprzeciętni” Programu Czwartego Polskiego Radia oraz konkursu „Pro Juvenes” organizowanego przez Parlament Studentów RP. W wolnym czasie zajmuje się popularyzacją nauki, m.in. jako współprowadząca podcastu „(Nie)widzialne”. Od października 2024 roku członkini Zarządu stowarzyszenia naukowego Collegium Invisibile. Swoją przyszłość naukowo-kliniczną wiąże z Austrią i wiedeńskimi ośrodkami badawczymi. W Fundacji Polki w Medycynie pracuje od 2023 roku, kierując szczególną uwagę organizacji na kwestie dotyczące zdrowia psychicznego. W ten sposób powstał m.in. raport nt. zdrowia psychicznego polskich Medyków i Medyczek oraz kampania informacyjna dotycząca pacjentów nieneurotypowych.
