W dzisiejszym globalnym społeczeństwie umiejętność posługiwania się wieloma językami staje się kluczowym elementem sukcesu zawodowego oraz osobistego rozwoju. Wraz z rosnącym znaczeniem komunikacji międzykulturowej, nauka języka obcego przekształca się w istotny element edukacji. Jednakże, dla niektórych jednostek, proces przyswajania nowego języka może stanowić wyzwanie ze względu na różnorodne trudności językowe. W tym kontekście, rola logopedy w nauce języka obcego nabiera szczególnego znaczenia. Specjaliści ds. logopedii, zazwyczaj kojarzeni z pracą nad poprawą mowy i komunikacji, odgrywają istotną rolę w wspieraniu osób, które borykają się z trudnościami w przyswajaniu umiejętności językowych. Niniejszy wywiad z logopedą Karoliną Spałek, skupi się na głębszym zrozumieniu, jak logopeda może wpływać na proces nauki języka obcego oraz jakie korzyści płyną z profesjonalnego wsparcia w tej dziedzinie.
Jakie są najczęstsze problemy językowe, z jakimi spotykamy się podczas nauki języka obcego?
Karolina Spałek: Odpowiedź na to pytanie powinna odnosić się do konkretnego przypadku – osoby, która uczy się konkretnego języka. Jeśli mówimy o obcokrajowcu, który uczy się języka polskiego, największym problemem może się okazać wymowa typowych dla naszego języka ojczystego głosek: sz, ż, cz, dż, ś, ź, ć, dź. Dla kogoś, kto nie mówi po polsku wymówienie słowa „sztućce”, „Przemysław” czy „szczęście” będzie ogromnym wyzwaniem! W tym aspekcie problematyczny będzie również polski system językowy i próba zastosowania odpowiedniej odmiany wyrazu w zdaniu(na przykład formy fleksyjnej). W przypadku uczenia się przez nas, Polaków, języka obcego, logopeda może być przydatny w pracy nad prawidłową wymową głosek i udzieli wskazówek dotyczących lepszej emisji głosu, aby mówić wyraźniej.
Uważam, że budowanie świadomości i poczucie własnego ciała jest tym, co każdy logopeda powinien nauczyć osobę, z którą współpracuje. Dzięki tej kompetencji, dzięki rozwijaniu świadomości, dużo łatwiej zapanować nad oddechem, łatwiej kontrolować ułożenie narządów artykulacyjnych. Zarówno w czasie pracy z dziećmi, jak i z dorosłym pacjentem zauważam, że gdy dostrzegają oni jak pracują ich mięśnie (język, wargi, policzki), to zdecydowanie szybciej osiągają efekty. Prawidłowy oddech, świadomy głos i brak wad wymowy przydają się nie tylko w codziennej rozmowie, ale także w nauce i komunikowaniu się w języku obcym.
Zrzucenie lęku przed komunikowaniem się! Czasem ktoś boi się odezwać z obawy, że zostanie oceniony – to dzieje się bez względu na język, w którym się komunikujesz. Obawy, które mogą wynikać z posiadania wady wymowy, mowy zaciskowej – bez otwierania ust, mowy nosowej czy po prostu – niewyraźnej, a także z powodu zacinania się – blokują wypowiedzi osób zarówno w ojczystym języku, jak i w języku obcym. Logopeda będzie wspierał ogólnie wymowę, nie tylko w języku, którego ktoś się uczy. Sytuację można też odwrócić – moje doświadczenie pokazuje mi, że jeśli ktoś ma wadę wymowy, to będzie ją miał w każdym z języków, których używa– chyba że inny system językowy nie posiada „trudnych” głosek.
Bez względu na to, na jakim poziomie zaawansowania w języku obcym jesteś, w każdym momencie można rozpocząć pracę nad obszarami, o których wcześniej wspomniałam: nad oddechem, wymową, artykulacją, wyraźnością i płynnością w mówieniu. Grupą, którą języki obce mogą sprawiać trudność, mogą być dyslektycy – w ich przypadku można włączyć treningi słuchowe lub zastanowić się nad różnymi innymi, alternatywnymi formami uczenia się języka obcego.
Wada wymowy czy też problem z płynnym komunikowaniem się przyczynia się często do obniżonej samooceny, braku pewności siebie, co może przekładać się nie tyle na naukę języków obcych, ile na odwagę w komunikowaniu się. Ten brak pewności siebie może, niestety, przełożyć się u osoby uczącej się języków obcych, na cały proces związany z relacjami społecznymi – nawiązywanie kontaktu, podtrzymywanie rozmowy. To oczywiście może się dziać także w trakcie komunikowania się w ojczystym języku, ale w przypadku nowego systemu językowego, w którym jeszcze nie czujemy się pewnie – może to stanowić dodatkowe obciążenie. Cenne, z tego punktu widzenia, będą wskazówki, jakie można przygotować dla nauczyciela języka obcego: informacja o rodzaju wady wymowy, jak ona może wpłynąć na wymowę nowopoznanych słów, oraz jak świadomość o tym problemie może wpłynąć na aktywność ucznia (w szczególności na tle klasy lub grupy). Innym wyzwaniem może być zrozumienie ucznia przez nauczyciela czy inne osoby przebywające w tej grupie.
Jeśli uczysz się angielskiego, i oczekujesz od polskiego logopedy, aby nauczył Cię akcentu – źle szukasz. To zadanie nauczyciela angielskiego! Osobiście z resztą uważam, że ucząc się języka obcego mam prawo posługiwać się nim jak Polka, która uczy się języka obcego. Gdybyśmy mówili o dziecku dwujęzycznym, którego drugim językiem, wymagającym doskonalenia, jest język polski – wtedy rzeczywiście polski logopeda pomoże w uzyskaniu lepszej melodii mowy.
W przypadku dzieci, które uczą się języka obcego i które mają wady wymowy, zaleciłabym po prostu terapię logopedyczną, a także zadbałabym o zrozumienie problemu ze strony nauczyciela. W przypadku osób, które mają problem z pamięcią słuchową, problem ze słuchem fonemowym (trudności z różnicowaniem podobnie brzmiących słów) – zaleciłabym treningi pamięci słuchowej lub stymulacje słuchowe, które uwrażliwią i pomogą uporać się z trudnym obszarem, jakim będzie rozumienie ze słuchu.
Logopeda, neurologopeda, Instruktor Metody Butejki, trener emisji głosu. Od 2014 roku prowadzi w Tarnowskich Górach gabinety terapeutyczne, gdzie wspólnie z zespołem specjalistów osiąga sukcesy w terapii niemowląt, dzieci, młodzieży i dorosłych. Zajmuje się również szkoleniem logopedów, terapeutów i nauczycieli na terenie całej Polski.
Jest autorką publikacji o charakterze logopedycznym, a także redaktorem portalu www.Logotorpeda.com, gdzie logopedia jest dostępna i zrozumiała dla rodzica.
www.karolinaspalek.pl
